چشم شما هم یک ابزار اپتیکی است .
آزمایشهایی برای شناخت برخی ویژگیهای چشم
مقدمه:
چشم یک ابزار اپتیکی پیچیده و دقیق است که همه روزه با آن سروکار داریم و از مزایای ان بهره مند می شویم. سیستم اپتیکی چشم از یک مجموعه عدسی برای ایجاد تصویر، یک اتاقک برای انتقال تصویر، پرده ای به نام شبکیه برای ثبت تصویر و در نهایت یک پردازنده به نام مغز برای دریافت تصویر وپردازش آن تشکیل شده است.
هدف:
چشم ما ویژگیهای جالبی دارد که چون به آنها خو کرده ایم، اغلب ازآن ساده میگذریم در حالیکه اگر با دقت بیشتری به جزئیات آن بپردازیم می توانیم از آن برای ساخت وسایل جدید و یا درمان بیماری های چشم،ایده بگیریم. در ادامه قصد داریم، اجمالا به چند ویژگی چشم اشاره کنیم.
چه می خواهیم انجام دهیم و به چی نیاز داریم:
برای بررسی برخی ویژگیهای چشم انسان، فقط به چشمان خود، قلم، کاغذ و خط کش نیاز داریم!
آزمایش:
* چشم در مشاهده و ثبت تصویر اشیاء متحرک محدودیت دارد.
– یک مداد را به آهستگی مقابل چشمانتان حرکت داده و مسیر آن را با چشم دنبال کنید.
– به تدریج بر سرعت حرکت مداد بیفزایید.خواهید دید که در سرعتهای بالا، چشم از دنبال کردن مسیر حرکت مداد باز می ماند و پس از آن شما مداد متحرک رابصورت یک جسم پیوسته می بینید.
اگر سرعت حرکت یک جسم خیلی کند باشد، مانند رشد یک گل و یا حرکت یک تکه ابر، چشم نمیتواند آنرا تشخیص دهد. به همین ترتیب رصد حرکت سریع اجسام نیز برای چشم مقدور نیست.
* قدرت دید چشم به فاصله اشیاء بستگی دارد.
کسی که چشمان تیز بینی دارد قادر است اشیاء دور را با دقت کافی ببیند اما چشمان ضعیف تر تنها اشیا نزدیک را می بینند. متخصصین برای تخمین قدرت بینایی چشم، تابلویی بر اساس حروف E در اندازه های مختلف طراحی کرده اند. در واقع تشخیص جهات این حروف در یک فاصله خاص، معیاری از توان دید چشم و قدرت تفکیک خطوط موازی است و اینکه شما از چه فاصله ای می توانید یک نفر را تشخیص دهید و یا دو نفر را از همدیگر جدا ببینید. فکر می کنید این توانایی شما به چه پارامترهایی بستگی دارد؟ جهت یادآوری می توان به جهت تابش نور به عنوان یکی از عوامل مؤثر اشاره کرد. توان تشخیص و تفکیک شما در هنگام غروب آفتاب، به خصوص در حالت رو به نور، به شدت کم می شود. از طرف دیگر عدسی چشم و همینطور شبکیه و حتی مغز هم در این مسئله نقش دارند.
عوامل متعددی در توان تفکیک چشم اثر دارند از جمله: سلامت عدسی چشم و عضلات آن برای تطابق، وضعیت دیگر بخشهای تصویر ساز چشم، وضعیت وسلامت شبکیه، قدرت تحلیل و عدمخستگی مغز، همچنین قطر دهانه دیافراگم چشم که از طرفی در شب باز می شود و قدرت تفکیک را از نظر سیستم اپتیکی بالا می برد و از طرف دیگر در نور کم در شبکیه سلولهای میله ای فعال می شوند که تفکیک کمتری دارند.
* وجود نقطه کورداخل چشم ، یکی دیگر از ویژگی های آن است.
نقطه کور محلی است که عصب های چشم در آن نقطه جمع میشوند تا اطلاعات دریافتی را به مغز برسانند. این نقطه در بخشی از شبکیه قراردارد و بنابراین چشم در این قسمت دیدی ندارد. برای یافتن نقطه کور چشمتان میتوانید به ترتیب زیر عمل کنید:
– روی یک تکه مقوا، یک دایره کوچک آبی رنگ و یک دایره قرمز رنگ در امتداد هم و به فاصله 15 سانتی متر از یکدیگر رسم کنید.
– کارت را در فاصله تقریبی 70 سانتی متری جلوی صورت خود نگه داشته و چشم راست خود را ببندید.
-با چشم چپ به دایره آبی کاملا خیره شده و به آهستگی کارت را به صورت خود نزدیک کنید. اگر دقت کافی داشته باشید، متوجه خواهید شد که برای لحظه ای تصویردایره قرمزمحو شده و دوباره نمایان می شود.
در این وضعیت، نقطه ی روی کارت در نقطه کور تصویر شده و درنتیجه ما آن نقطه را نمی بینیم. با استفاده از روابط ساده هندسی میتوان موقعیت نقطه ی کور را محاسبه کرد.
البته ما بطور معمول اثری از نقطه کورنمی بینیم چون مغز با تعمیم تصاویر حواشی این نقطه، تاثیر آن را از بین می برد.
* یکی دیگر از ویژگیهای چشم، دید سه بعدی است.
– یک جسم مثلا یک گلدان گل را انتخاب کرده و در حالی که چشم راست خود را بسته اید، با دقت به آن نگاه کنید.
– حال چشم چپ تان را بسته و دوباره به گلدان نگاه کنید. آیا تفاوتی در این دو تصویر می بینید؟
در واقع هرچشم فقط یک تصویر دو بعدی از یک منظره میبیند اما به دلیل فاصله دو چشم، دو تصویر متفاوت از یک صحنه با دو زاویه مختلف به مغز ارسال می کنند. مغز با پردازش دو تصویر و تلفیق آنها، یک تصویر کامل می سازد که شامل عمق و فاصله هم هست و در نتیجه هر سه بعد را دربر میگیرد. این ویژگی چشم، اساس کار تلویزیون و اغلب تصاویر سه بعدی است. در واقع در تماشای این دستگاه ها، هر چشم یک تصویر مجزا را می بیند که هر یک از این دو تصویر با فاصله از یکدیگر و یا از دو زاویه مختلف از یک موضوع تهیه شده اند. بعبارت دیگر اگر با یک چشم به تلویزیون سه بعدی نگاه کنیم همچنان آنرا معمولی و یک بعدی می بینیم ولی با دو چشم، دو تصویر که توسط دو قاب عینک با رنگهای مختلف و یا دو قطبشگر جدا شده اند، رویت میشود و تصویر نهایی سه بعدی خواهد بود.
به چه کار می آید:
از این خصوصیات طبیعی چشم ایده های بسیاری گرفته شده که از جمله آنها میتوان به دوربین عکاسی، عکاسی رنگی و نمایشگرهای سه بعدی اشاره کرد.
سؤال پیشنهاد ونکته:
– رنگ غالب در چشم شما کدام است. قرمز یا آبی؟ به علت تفاوت این دو رنگ فکر کنید.
– چشم چگونه رنگ را تشخیص می دهد؟
– چه ویژگی دیگر از چشم را می توانید ذکر کنید.
آزمایشهای مرتبط:
کنترل تلویزیون شما خراب شده است؟
بیشتر بدانید: