تلسکوپ

پرسش:

آیا از آینه در شیئی تلسکوپ نیز استفاده میشود یا اینکه فقط در چشمی تلسکوپ استفاده میشود؟
آیا عدسی میتوان ساخت که قطر ده سانتیمتر و فاصله کانونی مثلا 5 متر داشته باشد؟
آیا میتوان تلسکوپی ساخت که فاصله کانونی مثلا ده متر باشد ولی با ترکیبات آینه بتوان طول لوله رو بیست سانتیمتر کرد؟
قدرتمند ترین تلسکوپ جهان چند کیلومتر از سطح مریخ رو توانسته رصد کنه؟
عدسی رو چطور میسازند؟ با چه تکنولوژی؟
ببخشید زیاد شد

پاسخ:

• بله تلسکوپ نیوتنی کلا از قطعات بازتابی استفاده می‌کند، همینطور تلسکوپ کاسیگرین. استفاده از آینه‌ها در تلسکوپ حداقل مزیتش از بین بردن ابیراهی رنگی است که در سیستم‌های بازتابی حذف می‌شود.
• برای یک عدسی که متقارن باشد یعنی شعاع انحنا در دو طرف عدسی مشابه باشد، برای یک شیشه معمول با ضریب شکست حدود 1.5، شعاع انحنا باید حدودا مساوی فاصله کانونی باشد. در نتیجه شعای انحنا حدود 5 متر باید عدسی داشته باشد. فرمول عدسی سازان دقیقا رابطه بین شعاع انحنا و ضریب شکست و فاصله کانونی را مشخص می‌کند و با استفاده از آن رابطه عدسی‌سازها فاصله کانونی دلخواه را بدست می‌آورند. البته گاهی امکان ساخت عدسی با آن قطر برای فاصله کانونی خیلی کم که شعاع انحنا زیاد می‌شود ممکن است محدودیت داشته باشد. ولی فاصله کانونی 5 متر هیچگونه محدودیتی برای این قطر عدسی ندارد.
• خیر اگر فاصله کانونی تلسکوپ 10 متر باشد تصویر اجسام از بینهایت در 10 متری کانونی می‌شود و بعید است با قطعات اضافی این مسیر را تا 20 سانتی‌متری کوتاه کرد.
• شاید پرسش اینکه چند کیلومتر از سطح مریخ را رصد می‌کند درست نباشد چون با افزایش توان چشمی شما می‌توانید بزرگنمایی را کنترل کنید ولی در تلسکوپ مهم قدرت تفکیک است که هرچه آینه قطر بیشتری داشته باشد می‌تواند به قدرت تفکیک بیشتری برسد.
• در مورد ساخت عدسی در حال حاضر که اغلب عدسی‌ها از پلاستیک ساخته می‌شود، شرایط کمی نسبت به ساخت عدسی شیشه‌ای فرق کرده است. در مورد شیشه که هنوز برای ادوات اپتیکی مورد نیاز است ابتدا باید شیشه مناسب انتخاب شود. اگر عدسی فقط از یک عدسی تشکیل می‌شود فقط کافی است جنس شیشه مناسب ساخت عدسی باشد یعنی یکنواخت و بدون اعوجاج و جذب و بدون مشکل داخلی باشد. اگر عدسی از مجموعه عدسی‌ها تشکیل می‌شود انتخاب جنس هر کدام را طراحی اپتیکی مشخص می‌کند. در هر حال پس از انتخاب شیشه با ابعاد مناسب عدسی برش می خورد. سپس در دستگاه تراش عدسی گذاشته می‌شود و با ساینده‌ها به تدریج شکل اولیه عدسی بر اساس شعاع انحنای بدست آمده از فرمول عدسی‌سازان در می‌آید. سپس مراحل چندگانه برای صاف کردن سطح با استفاده از پودرهای سمباده از درشت به ریز برای دستیابی به سطحی صاف با انحنای مورد نظر اجرا می‌شود. در نهایت با استفاده از مواد و نمد پالیش، صیقل نهایی داده می‌شود. عدسی‌سازی کاری بسیار دقیق است که باید با حوصله تمام مرحله به مرحله طی شود و بخصوص دقت کافی برای هم محور نگه داشتن دو سطح عدسی بکار رود. یک عدسی دقیق مراحل پیچیده ای را طی می‌کند و در مسیر ساخت با ابزار پیچیده مرتب تست صحت کار انجام می‌شود و در صورت لزوم مرحله دوباره اجرا می‌شود. مثلا اگر حتی یک ذره پودر سمباده از مرحله قبل، پودر مرحله بعد را آلوده کرده باشد منجر به ایجاد خش در روی عدسی می‌شود و باید مرحله قبل دوباره اجرا شود. اگر سیستم عدسی متشکل از چند عدسی قرار باشد ساخته شود مراحل و تست‌ها بسیار پیچیده‌تر و حساس‌تر می شود.